DNA Match

De Brug tussen de Amsterdamse en Duitse Tak

Na talloze avonden speuren in archieven lukte het me om mijn Amsterdamse voorouders terug te leiden tot Johann Heinrich Springorum en Helena Herdinck. Hun eerste vermelding staat in een doopregister uit 1742 van de St. Lambertuskerk in Henrichenburg, waar ze worden genoemd als grootouders van Barend Springorum.

Een trouwakte van Johann Heinrich en Helena? Helaas niet gevonden. De kerkboeken van Henrichenburg zijn incompleet, beschadigd en soms zelfs verdwenen. Het levert flinke gaten op in het verhaal.

Een Duitse Zijtak

Ik besloot breder te zoeken naar de naam “Springorum”, gewoon door te sorteren op geboortedata. En daar dook een hele andere lijn op: een tak in en rond Dortmund, die teruggaat tot het begin van de 17e eeuw. Aan de basis stond Reinhard Springorum (1593–1666). Hij trouwde met Catrinen Vasolt en kreeg zes kinderen. Hun nazaten vestigden zich later in Herdecke, Bochum, Schwelm en Unna.

Deze Duitse tak is goed gedocumenteerd en loopt door over meerdere generaties. Natuurlijk hoopte ik een link te vinden met mijn Amsterdamse lijn. Maar hoe diep ik ook groef, ik vond geen enkel document dat Johann Heinrich verbindt met Reinhard of diens kinderen.

Zo dichtbij en toch geen bewijs

Best frustrerend: Henrichenburg ligt nog geen 15 kilometer van Dortmund. Twee takken, een zeldzame achternaam, dezelfde regio, bijna dezelfde generatie. En toch blijft de papieren lijn steken.

Toch zijn er drie aanwijzingen die hoop geven:

1. De naam “Springorum” is ontzettend zeldzaam—de kans dat het twee losse families zijn, is klein.
2. Henrichenburg ligt dicht bij plaatsen waar Reinhards nakomelingen woonden.
3. Een aantekening op een website uit Schwelm suggereert dat Johann Heinrich een zoon kan zijn geweest van dominee Johann Springorum uit Ende—een bewezen zoon van Reinhard.

Afbeelding: detail uit de Stambaum Springorum @Heimatkunde-Schwelm met de notitie dat Johann Heinrich waarschijnlijk een zoon was van pastor Johannes.

DNA als Redmiddel

Toen de archieven geen uitkomst boden, besloot ik DNA in te zetten. Ik bestelde een kit bij MyHeritage en wachtte ongeduldig af.

Na weken wachten: meer dan 8.000 matches. De meesten hielpen me niet verder—onvolledige stambomen of mensen zonder stamboom.

Maar toen sprong er één uit: Christian S. uit Duitsland. Een geschatte vierde neef. We delen 0,6% DNA (41,3 cM, verdeeld over drie segmenten, waarvan de grootste 28,9 cM is). Wat Christian bijzonder maakt: hij beheert een uitgebreide, goed onderbouwde stamboom met meer dan 1.000 personen. En daarin staat Johann Bernhard Springorum, een directe nazaat van Reinhard.

Dit leek de eerste echte doorbraak: een genetisch spoor dat de Amsterdamse en Duitse tak aan elkaar koppelt.

Afbeelding: “Mogelijke relaties met Christian”. Een DNA-match zegt niet precies hóe je verwant bent, alleen dát de kans groot is.

Van DNA-match naar familieband

Mijn DNA matcht met Christian S., die rechtstreeks afstamt van Johann Bernhard Springorum I, raadslid in Herdecke. Nu ik een genetische link heb met zijn lijn, is de volgende vraag: hoe past hij samen met Johann Heinrich, mijn oudst bekende voorouder?

Afbeelding: de stamboom van Christian S. laat zien hoe hij direct afstamt van Johann Bernhard Springorum I (1695 - 1778).

• Johann Bernhard Springorum I (1695 - 1778)
• Johann Bernhard Springorum II (1726 - 1790)
• Johanna Elisabeth Philippina Springorum
• Henriette Friedrike Clementine Marcks
• Elisabeth Philippine Hermine Emilie Von von Eicken
• Elisabeth Adeline Friederike Julia Clara Clementine Heinzelmann
• Margarethe Elisabeth Emilie Forelle
• Christian S.

Afbeelding: nakomelingen van Johannes Springorum — Johann Heinrich past waarschijnlijk in één van deze takken.

Theoriescenario’s

Over Johann Heinrich Springorum weten we niet veel. Hij trouwde eerst met Sibylla Vasolt (1667–1704) en kreeg later met Helena Herdinck drie kinderen (1711, 1726, 1728).

Johann Bernhard Springorum I werd geboren in 1695, zoon van Caspar Reinhard (1660) en Anna Mayland. Caspar had drie kinderen (1695, 1696).

De opties:

1. Zoon van Johann Bernhard? Onmogelijk: Johann Bernhard was in 1695 geboren, zijn eerste kind pas in 1724. Hij was veel te jong om al in 1711 grootvader te zijn.
2. Broer van Johann Bernhard? Onwaarschijnlijk: dan zou Johann Heinrich ook een zoon van Caspar Reinhard zijn. Dan zou hij al rond 1696 geboren moeten zijn, veel te jong om in 1711 vader te zijn.
3. Neef van Johann Bernhard? Ook zwak: dan zou hij een zoon zijn van Johann Georg (1664), Johann Friedrich (1672) of Bernhard Jacob. De leeftijden en geboortedata van hun kinderen maken dit weinig waarschijnlijk.
4. Oom van Johann Bernhard? Het meest aannemelijk: Johann Heinrich was waarschijnlijk een broer van Caspar Reinhard, dus een zoon van Johannes Springorum. De leeftijden en geboortedata van Johannes’ kinderen passen hierbij.

Afbeelding: grafiek die laat zien dat Johann Heinrichs geboorte in dezelfde periode valt als die van Johannes’ andere kinderen.

Er is nog geen hard bewijs (geen doopakten), maar dit scenario is het meest overtuigend: de Amsterdamse en Duitse tak komen samen via Johann Heinrich als broer van Caspar Reinhard.

Een opvallend sterke DNA-match

Als Johann Heinrich een zoon van Johannes was, ben ik officieel een 9e neef (eenmaal verwijderd) van Christian (C9R1). Maar de DNA-match van 41,3 cM wijst op een véél nauwere band. Normaal delen zulke verre neven nauwelijks DNA.

De meest logische verklaring: Christian en ik zijn óók via een andere lijn verwant.

Mogelijke scenario’s:

Christian en ik delen dus waarschijnlijk óók een andere voorouder, zo’n vijf à zes generaties terug. Misschien zelfs meerdere. Eén DNA-match bewijst niets, maar gezien het feit dat slechts 2% van de C9R1-relaties DNA deelt, is deze match alsnog bijzonder.

Afbeelding: fan charts van Christian en mij, zeven generaties terug. Onze DNA-match wijst mogelijk naar een andere gedeelde voorouder buiten de Springorum-lijn.